Bunama zihin fonksiyonlarında kaybı niteleyen bir kelimedir. Burada önemli olan unsur normal bir zihinsel gelişme sonrasında bu işlevlerin kaybı durumunda bunamanın görülmesidir. Alzheimer, bunama yapan hastalıklar içinde en sık izlenenidir. Bu hastalık yeni olmasa da hastaların sayısı oldukça fazladır. Çünkü hastalık ilé ilgili en önemli faktör yaştır ve bu kaçınılmaz bir durumdur.
Dünyada hızla artan yaş grubu 65 yaş ve üstü bireylerden oluşmaktadır. Alzheimerın görülme sıklığı da yaş ile artmaktadır (65 yaş üstü 100 bireyden 8 inde Alzheimer hastalığı mevcuttur). Günümüzde Türkiye’de 300 bin civarında Alzheimer hastası olduğu düşünülmektedir. Genç nüfusun giderek yaşlanacağı bir ülke olarak ülkemizde de 30 – 40 yıl sonra bu hastalığın en önemli sorunlardan olacağını söylemek olasıdır.
Hastalık neden olmaktadır?
Alzheimer henüz nedeni tam olarak bilinmeyen bir şekilde beyin hücrelerinin programlanandan daha erken ölmesi nedeniyle olmaktadır. Hücre ölümüyle birlikte beyin yavaş büzüşmeye başlar ve küçülür. Alzheimer hastalığı bulaşıcı bir hastalık değildir, bir kanser hastalığı değildir. Çok nadir (yaklaşık 100 hastanın 5’inde) olmakla birlikte kalıtsal formları da mevcuttur ama bunlara nadir rastlanmaktadır. Hastalığın nedeni tam olarak bilinmese de bir takım risk yaratan durumlar günümüzde tanımlanmıştır.
Bunlar;
- Depresyon Yaş
- Kalp, Damar hastalıkları.
- Geçmişte yaşanmış ciddi baş yaralanmaları
- Düşük eğitim düzeyi
- APOE4 taşıyıcılığı
Hastalıkta ortalama süre 8 yıldır. Buna karşın bazı hastalarda hastalık çok yavaş ilérlerken bazılarında da kısmen daha hızlı ilérlemektedir. Hastalık erken, orta ve iléri evre olarak 3 evreye ayrılabilir.
Hastalık bulguları
UNUTKANLIK!
Hastalığın en belirgin özelliği unutkanlıktır. Yaşlılıktaki her türlü unutkanlık değerlendirmeyi hak eder. Önemli olan yaşlılık unutkanlığı ilé hastalık belirtisi olan unutkanlıkların birbirinden ayrılmasıdır. Bu ayrım hastanın muayenesi, hasta yakınlarının verdiği bilgi, beyin işlevlerini değerlendiren nöropsikolojik değerlendirme ve gerekirse diğer yardımcı tetkiklerin (M.R. B.T. vs) bir araya getirilérek yorumlanmasıyla yapılmaktadır.
Alzheimerda başlangıçta hafif bir unutkanlık vardır. Hasta yakın zaman içinde yaşadığı olayları hatırlayamazken geçmişini özellikle de gençliğini ve 30-40 yaş dönemini şaşırtıcı bir ayrıntıyla hatırlayabilir.
Hastalık başlangıçta sinsi bir unutkanlıkla başlayabiléceğinden yaşlılıkta izlenen unutkanlık çok önemlidir. Genç yaşlarda görülen unutkanlığın altından ise daha çok yaşam tarzının getirdiği depresyon, uyum bozukluğu gibi sorunlar çıkmaktadır.
B12ve folat gibi bazı vitamin eksiklikleri ve guatr bozuklukları da gençlerde unutkanlığa neden olabilir ve araştırılması gerekebilir.
YOL BULAMAMA
Unutkanlığı olan yaşlılar sürekli gidip geldikleri yolları karıştırabilir ve ev içinde bile odasını bulamayabilir, bunlar Alzheimer hastalığı ilé ilişkili bulgulardır.
DİĞER BULGULAR
İçe kapanık, isteksiz, depresif görülürler. Hastalar alışkanlıklarını terk edebilir. Örneğin hasta arkadaşları ilé okey oynamayı bırakabilir. Araba veya komplike araçların kullanımı zorlaşır. Para hesabında güçlük çekebilir. Bankadan para çekmek hastalar için zor birşey haline gelebilir. Bununla beraber bir takım psikiyatrik bulgular olabilir. Hastalar olmayan şeylerden bahsedebilir, onları gördüğünü, işittiğini söyleyebilirler.
Hastalıkta pek çok bulgu olsa da en önemlisi unutkanlıktır.
